Ay’ın yüzeyindeki siyah noktaların ne olduğu, gökyüzüne ilgi duyan pek çok kişi için merak konusu. Özellikle dolunayda çıplak gözle daha çok görülebilen bu katmanların sırrı nedir?
Eski zamanlarda karanlık ve gri görünen alanlar Deniz olduğu sanılıyordu. Ay yüzeyindeki açık ve gri alanlar kara olarak kabul edildi. zamanla gözlemler Hata açıklığa kavuşmuş.
Ayın sonraki gözlemleri, açık gri alanların yüksek, kraterlerle kaplı engebeli alanlar olduğunu gösterdi. Koyu gri alanlarda alçak ve düz alanlar olduğu ortaya çıktı. Ancak bu gözlemler gerçeği aydınlattı mı? Yoksa daha fazla cevaba mı ihtiyaç vardı? Birlikte izleyelim.
Antik astronomlara göre, Ay yüzeyindeki bu karanlık alanlar Latince’den gelmektedir. Mary olarak tanımlandı. Meryem deniz demektir.
Bu alanlar kabaca ayın yüzeyidir. yani yüzde 17 yüzeydeki çoğu Dünya’dan görülebilmesine rağmen. Karanlık bölgelerde, aydınlık bölgelere göre daha az göktaşı olduğu da bilinmektedir. Yani Maria denilen yapılar aslında genç jeolojik yapılar. Mary’nin Oluşum dönemlerinde Ay’ı çevreleyen toz bulutu nedeniyle Ay’ın yüzeyine çarpan göktaşlarının sayısı arttı. Güneş ve diğer gök cisimlerinin yerçekimi etkileri, zamanla aya çarpan göktaşlarının sayısını azalttı. Temel olarak bu koyu ve açık renkli bölgelerin oluşum şekilleri ve kimyasal bileşimleri benzer değildir.
Yani Maria adı verilen bu yapıların krater tabanlarından çıkan lav akıntılarının kaplanması sonucu oluştuğunu anlayabiliyoruz.
Arizona Eyalet Üniversitesi’nden Robert Wagner, bu çukurların ayın yüzeyinde olduğunu söyledi. düşen göktaşı Titreşimlerden dolayı meydana gelen titreşimler nedeniyle az boşaltılan yüzeyin çökmesi ile oluştuğunu belirtmektedir. Hatta erimiş kayanın yüzeyin altından akarak zamanla uzun tüp benzeri geçitler oluşturduğu düşünülüyor. Bu da zamanla Ay yüzeyinin çökmesine neden olur.
Ay’ın yüzeyine büyük bir kuvvetle çarpan göktaşı, yüzeyi yukarı fırlattı ve senin lavın çıkarabilir. Yani yüzeyin altında farklı oyuklar oluşabileceğini söyleyebiliriz. Hatta Wager, bu kuyuların yüzeyinde yapılacak etütler sayesinde bu kuyu tabakalarının yaşının belirlenebileceğini söylüyor. Ayrıca güneş rüzgarı parçacıklarının da bu çukurlarda hapsolmuş olabileceği düşünülüyor.
Bugüne kadar gözlemlenen 200’den fazla delikten 29’unun bir milyar yaşından küçük olduğu bulundu. Bilim adamları bile onlara ‘Kopernik krateri şeklinde sınıflandırılır. Kaguya uzay aracı tarafından keşfedilen üç deliğin de bu sınıflandırmaya ait olduğu biliniyor. Ne de olsa, Ay yüzeyinde gördüğünüz o çukurların katılaşmış lavlardan yapıldığını bilmelisiniz.
Contents