De microleningen van Grameen America verbeteren het leven van vrouwen. Ze krijgen ze ook in marketingprogramma’s op meerdere niveaus.

Een decennium geleden, microleningen werden overwogen een van de meest veelbelovende manieren om armoede in de wereld te verlichten. Het concept is simpel: via organisaties als Kiva kunnen donateurs kleine (vanaf $ 25) leningen verstrekken aan ondernemers in arme landen. De ondernemers zouden het geld gebruiken om een ​​bedrijf te starten en de lening terug te betalen, die vervolgens zou kunnen worden gebruikt om iemand anders te helpen. De beweging werd gelanceerd door de Bengaalse econoom Muhammad Yunus en zijn Grameen Bank, die de Winnaar Nobelprijs voor de Vrede opgericht in 1983.

De afgelopen jaren is een deel van de hype rond microleningen echter bekoeld. Hoewel ze onder bepaalde omstandigheden nuttig kunnen zijn – zoals wanneer mensen een grote variatie in inkomen hebben en weinig toegang tot krediet hebben – zijn ze verre van een wondermiddel.

Als Stephanie Wykstra schreef voor cafemadrid in 2019, “In plaats van microkrediet te zien zoals het in zijn hoogtijdagen werd afgeschilderd – als een manier om mensen uit de armoede te halen – zouden we het door een andere lens moeten zien: als een manier om de mogelijkheden voor arme mensen uit te breiden door betrouwbaardere financiële diensten aan te bieden. Extreem arme mensen hebben deze diensten net als iedereen nodig, en de beschikbaarheid van kapitaal om onregelmatige en soms onvoorspelbare inkomens op te vangen, is een enorme hulp voor hen.”

Dat is minder spannend, maar het is niet niks. Goedkope leningen zullen waarschijnlijk het leven van veel arme mensen niet veranderen, maar ze kunnen het voor hen een beetje gemakkelijker maken om schokken op te vangen en hun consumptie af te vlakken, en dat kan nog steeds de moeite waard zijn.

Een recent onderzoek van Grameen America, een gelieerde onderneming van Grameen Bank die leningen verstrekt aan arme vrouwen in de VS, bracht enkele van de echte voordelen onder de aandacht die microleningen kunnen hebben in achtergestelde gemeenschappen, maar ook een verrassende manier waarop microleningen fout kunnen gaan: als ze moedigen vrouwen aan om bedrijven te starten die ronduit oplichterij of piramidespelen zijn.

Een verrassend neveneffect van microfinanciering

De studie, door MDRC, dat evidence-based evaluaties van programma’s voor sociale verandering doet, vindt over het algemeen dat Grameen America de verwachte kleine – maar goede – resultaten had voor veel deelnemers. De vrouwen die deelnamen aan het programma van Grameen hadden meer kans om krediet te krijgen en kleine bedrijven te runnen, en ze hadden uiteindelijk iets meer spaargeld dan de controlegroep. Dat is misschien niet levensveranderend, maar het is goed nieuws.

Eén detail in het rapport vond ik echter zorgwekkend. Grameen America geeft alleen subsidies aan vrouwen die kleine bedrijven starten of uitbreiden. Sommige van de vrouwen die in het MDRC-onderzoek werden geprofileerd, hadden taco-stands of kapperszaken, dagopvang voor thuis of Etsy-gebaseerde handwerkwinkels.

Maar sommigen van hen hebben zich aangemeld voor multilevel marketingbedrijvenwaarin u honderden of duizenden dollars aan voorraad koopt van een gecentraliseerd bedrijf en deze vervolgens tegen kleine marges doorverkoopt, terwijl u eraan werkt om uw vrienden en familieleden aan te melden om ook de producten van het bedrijf te verkopen.

De structuur van Grameen – waarbij leningontvangers als groep een lening aanvragen en elkaar in hun kleine bedrijven ondersteunen tijdens regelmatige centrumbijeenkomsten – past goed bij het MLM-model van verkopen via vrienden en familie. Mercedes, een deelnemer aan het leningenprogramma van Grameen America die werd geïnterviewd in het MDRC-stuk, beschreef de centrumbijeenkomsten als een plaats waar ze verkopen maakte, zei: “We helpen elkaar allemaal. … Soms heb ik nieuwe klanten gemaakt. Ik heb mijn Mary Kay-kaarten. Ik geef mijn kaarten door terwijl ik hier ben [in the meeting]. Iemand anders geeft me de hare, en ik geef de mijne door. En zo is het gedaan. Zodat het bedrijf productiever is.”

Als MLM’s een goede zaak zijn, dan is dat een hartverwarmend verhaal. Maar als ze roofzuchtig zijn, dan is het een verontrustende. Dus om de staat van dienst van Grameen te begrijpen, moet je je verdiepen in de vraag hoe MLM’s werken en of ze de ontvangers van Grameen slechter af laten.

Multilevel marketing (MLM)-bedrijven zijn het onderwerp geweest van een langlopende campagnen door veel voorstanders van consumenten die beweren dat ze strenger moeten worden gereguleerd of zelfs verboden. De meeste deelnemers aan multi-level marketingprogramma’s verdienen heel weinig geld van de verkoop van hun producten.

Herbalife, een kruidensupplement dat populair is voor gewichtsverlies, is een marketingplan op meerdere niveaus dat populair bij sommige ontvangers van Grameen-leningentot het punt waar sommige Herbalife-verkooplocaties lijken te zijn geclusterd rond de leningskantoren van Grameen.

Dus hoe winstgevend is Herbalife? Er is een voortdurende strijd tussen voorstanders van consumenten en het bedrijf over hoeveel ze daarover moeten onthullen. In hun verplichte 2020-verklaring van het gemiddelde brutoloon, meldde het bedrijf dat: 90 procent van de eerstejaarsdistributeurs kreeg minder dan $ 1.246 per maand betaald, en de helft krijgt minder dan $ 200 in een maand. Dat klinkt misschien niet al te slecht voor een side-optreden, maar dat aantal is vóór kosten, dus als je $ 1.000 uitgeeft aan het kopen van hun producten om te verkopen, of als je andere zakelijke uitgaven had, zoals een winkelpui of reclame, zou je echt geld kunnen verliezen.

De deelnemers die succes vinden, verdienen vaak het grootste deel van hun geld door andere deelnemers in te schrijven, waardoor het geheel meer als een piramidespel dan als een legitiem bedrijf kan klinken. Een piramidespel uitvoeren is illegaalmaar MLM’s zijn toegestaan ​​omdat er een product is, ook al vertonen ze veel piramidespel-achtige structuren en prikkels.

Toch zijn velen van hen in aanvaring gekomen met regelgevers. In 2016, Herbalife stemde ermee in om zijn Amerikaanse activiteiten volledig te herstructureren en betaalde $ 200 miljoen aan boetes als reactie op een klacht van de regelgever waarin het bedrijf wordt beschuldigd van “het maken van valse of misleidende inkomensverklaringen” en “compensatiestructuur die schade toebrengt of waarschijnlijk zal veroorzaken aan deelnemers.”

Grameen heeft kritiek gekregen jarenlang omdat sommige van zijn leningontvangers hun leningen gebruikten om een ​​MLM uit te voeren, maar er was nog steeds een open vraag: zorgde Grameen er daadwerkelijk voor dat ontvangers zich bij een MLM aansloten, of gaf ze hen gewoon financiële toegang die ze gebruikten om iets te doen wat ze van plan waren te doen toch doen?

Het MDRC-rapport werpt daar enig licht op. “Grameen America verhoogde het aantal vrouwen dat een direct-selling/MLM-bedrijf runt”, concludeert het rapport. “36 procent van de vrouwen in de Grameen America-groep en 26 procent van de vrouwen in de controlegroep meldden ongeveer 36 maanden na binnenkomst in de studie een direct-selling/MLM-bedrijf te hebben. … Dus een groot deel van de toename van het bedrijfseigendom na 36 maanden lijkt te zijn veroorzaakt door directe verkoop/MLM-bedrijven.”

Een andere cruciale vraag – of de vrouwen die via Grameen bij MLM’s kwamen er slechter van af kwamen – is moeilijker te beantwoorden. De studie vergeleek de vrouwen die leningen kregen via Grameen met een controlegroep, en voerde vervolgens enkele subgroepanalyses uit waarbij de resultaten specifiek werden bekeken voor de vrouwen die MLM’s uitvoerden, in tegenstelling tot de vrouwen die iets anders deden met hun leningen.

Het probleem met subgroepanalyses is dat een onderzoek met een steekproef die groot genoeg is om het primaire effect te detecteren waar het naar op zoek is, over het algemeen niet voldoende steekproefomvang zal hebben om subgroepverschillen te detecteren. Dat maakt het MDRC-rapport frustrerend geen uitsluitsel over de vraag of de vrouwen die via Grameen bij MLM’s kwamen, slechter af waren.

Een ding dat het rapport meet, is “materiële ontberingen” – of de vrouwen aangaven dat ze moeite hadden om de eindjes aan elkaar te knopen. Grameen-leningen hielpen daarbij – tenzij je ze aan een MLM hebt uitgegeven. Het rapport constateert: “Er was geen impact op het aantal materiële ontberingen dat werd gemeld bij vrouwen die al een direct-selling/MLM-bedrijf exploiteerden of van plan waren een direct-selling/MLM-bedrijf te runnen.”

Aan de andere kant wezen de medewerkers van Grameen me op een andere statistiek die veel positiever was voor de MLM’s: de vrouwen die MLM’s runnen rapporteerden een hoger ‘netto-inkomen’ dan de vrouwen die conventionele bedrijven runnen.

“Als je het mij vraagt ​​als een gok, zou ik aannemen dat ze het niet zo goed doen [as the women who started other businesses]”, vertelde Stephen Nunez, een van de ontwerpers van de MDRC-studie, me, “maar helaas is de subgroepanalyse niet geschikt om je een antwoord te geven.”

Om de zaken nog ingewikkelder te maken, doen sommige vrouwen beide: een kleine winkel runnen, waar ze zowel MLM-producten als andere producten verkopen, of veranderen aan welk soort bedrijf ze hun leningen in de loop van de tijd uitgeven. “Onze leden jongleren vaak met meer dan één ondernemersactiviteit tegelijk om de eindjes aan elkaar te knopen, dus velen van hen zijn betrokken bij andere ondernemersactiviteiten terwijl ze tegelijkertijd deelnemen aan directe verkoop,” vertelde Grameen me.

Met de kleine steekproef en gemengde maatregelen, zou men uiteindelijk in gebreke kunnen blijven met wat ze al geloofden over MLM’s: als je dacht dat ze in orde waren, zullen deze gegevens je niet van gedachten veranderen, maar als je dacht dat ze schadelijk en slecht waren idee, deze gegevens zullen u zeker niet geruststellen.

Ik heb de neiging om sceptisch te zijn over MLM’s, dus de bevindingen van de MDRC – hoewel ze ook veel echte voordelen van het Grameen-leningprogramma benadrukken – doen me serieus stilstaan ​​bij de waarde van microleningen in de VS. Het is niet alleen dat ze misschien niet zo effectief zijn in het uit de armoede halen van mensen, maar dat ze, door het waarschijnlijker te maken dat deelnemers verstrikt raken in MLM’s, actief het leven van mensen erger kunnen maken.

Waar de autonomie van de ontvanger mis kan gaan

Veel van wat MLM’s schadelijk maakt, is dat deelnemers worden aangemoedigd om hun vrienden en familie agressief te verkopen, wat betekent dat eventuele winsten in inkomsten van de deelnemer vaak ten koste gaan van hun directe gemeenschap en ondersteunend netwerk. Meer fundamenteel, schulden aangaan om lid te worden van een MLM is: sterk ontmoedigd door financiële experts. De microleningen van Grameen hebben rentetarieven tussen de 15 en 18 procent (wat niet in strijd is met de normen in de sector, maar zeker niet triviaal).

Het lijkt onverstandig om zo’n hoogrentende lening aan te gaan om lid te worden van een MLM, en het verstrekken van leningen aan vrouwen die de intentie hebben om de lening aan een MLM uit te geven, lijkt een slecht anti-armoedebeleid.

“Grameen America adviseert leden niet over hun zakelijke keuze of weigert leningen op basis van het type bedrijf, zolang leners kunnen aantonen dat hun geld wordt gebruikt voor zakelijke doeleinden en het bedrijf legaal is”, vertelde Grameen America me toen ik contact opnam. “Het is onze ervaring dat onze leden weten hoe ze hun zakelijke leningen het beste kunnen gebruiken en welk type bedrijf volgens hen succesvol zal zijn. Uit onze gegevens blijkt dat veel leden beginnen in één soort bedrijf, bijvoorbeeld directe verkoop, en vervolgens doorgroeien naar andere soorten bedrijven terwijl ze door ons programma fietsen.”

Over het algemeen respecteer ik het wanneer liefdadigheidsinstellingen zich inzetten voor de autonomie van de ontvanger.

Maar Grameen geeft mensen niet alleen leningen en vertrouwt erop dat ze doen wat het beste lijkt met het geld, zoals: direct geld geven programma’s. Ze eisen van ontvangers dat ze de leningen uitgeven aan een klein bedrijf, en ze nemen beslissingen over leningen die deels zijn gebaseerd op het bedrijf dat de ontvangers runnen.

Een account in het MDRC-rapport van een persoon met verantwoordelijkheden voor het verstrekken van leningen (die niet bij naam wordt genoemd) beschrijft het volgende proces: “Mensen die ik zie hebben een Herbalife-club, ik geef ze $1.000. $ 1.500 voor mensen die je ziet rondlopen met hun achtervolgers en kleding [to sell]. … Dat wil zeggen, alles is een kwestie van de persoon analyseren. Als ik een jonge vrouw zie die Mary Kay verkoopt, mmmh, oké, $ 1.000.’

Grameen beslist absoluut welk gebruik van geld legitiem is onder hun programma en welke niet. Ze hebben ervoor gekozen om marketingprogramma’s op meerdere niveaus als een ‘klein bedrijf’ te beschouwen, terwijl men in plaats daarvan redelijkerwijs een beleid zou kunnen hebben dat een ‘klein bedrijf’ zich niet mag aanmelden als onderdeel van een marketing-/directe-verkoopbedrijf op meerdere niveaus.

Effectieve interventies tegen armoede zijn moeilijk. Maar het lijkt mij dat er hier wat laaghangend fruit is: als je mensen leningen gaat geven om kleine bedrijven te starten, richt je dan op mensen die hun eigen bedrijf beginnen in plaats van lid te worden van MLM’s.